Binnenkort is het 9 november. Een datum die voor vredelievende burgers herinneringen oproept. Het is de datum waarop in 1938 de, van staatswege georganiseerde, pogrom tegen Joden in Duitsland plaatsvond.
Meer dan duizend synagogen en ruim zevenduizend winkels van Joden werden beschadigd of vernield, en in één nacht werden meer dan honderd joden vermoord. Tienduizenden werden afgevoerd naar concentratiekampen. Er waren jaren van discriminatie, intimidatie en uitsluiting aan voorafgegaan.
Waarom herdenken wij dit elk jaar opnieuw?
Ter nagedachtenis aan de slachtoffers van toen, maar ook omdat de Kristallnacht een waarschuwing was voor de verschrikkingen van de genocide die erop zou volgen. De herdenking staat daarom niet alleen stil bij het verleden, maar wijst ook op de gevaren van racisme en vreemdelingenhaat die helaas, net als de jaren ’30 van de vorige eeuw, weer volop rondwaren door Europa.
In de jaren 30 kende Duitsland grote werkloosheid en armoede. Er werden zondebokken gezocht en gevonden in de joodse bevolkingsgroep. Burgers die zich verzetten tegen deze hetze werd de mond gesnoerd. De rechtsstaat werd steeds meer uitgehold.
Ook nu is de economische crisis van 2008 nog steeds voelbaar. In Nederland leven 2½ miljoen mensen onder de armoedegrens, waarvan meer dan 600.000 kinderen. Ook vandaag de dag zijn er angstbeelden en complottheorieën, ditmaal over de vermeende oprukkende moslimoverheersing. Zwarte Nederlanders wordt te kennen gegeven dat ze “terug moeten naar hun eigen land” en er vallen slachtoffers door extreem politie optreden. Populistisch rechts trekt de rechtsstaat in twijfel, gelijke rechten worden op het spel gezet.
De Kristallnacht en de gevolgen daarvan moeten ons daarom doen beseffen dat racisme en uitsluiting te allen tijde moeten worden bestreden. De geschiedenis leert ons dat een aanval op één bevolkingsgroep ons allen treft. Het is verleidelijk om een cynische houding aan te nemen in een wereld waar we steeds minder grip op lijken te hebben, maar dat is geen reden om weg te kijken.
Onze organisatie, die deze herdenking al sinds 1992 organiseert, heeft besloten dit jaar de herdenking niet meer te houden op de vertrouwde plek aan het water tussen Amstel en Zwanenburgwal. Dit mede om hinderlijk gedrag van al te ijverige Israël-aanhangers af te houden en niet meer afhankelijk te zijn van falend politie-optreden. Dit jaar vindt de herdenking plaats in de Uilenburger Synagoge. We zijn blij deze prachtige en toepasselijke locatie te kunnen gebruiken.
Op woensdag 9 november wordt de Kristallnacht overigens ook in andere steden in Nederland herdacht en in verschillende Europese landen. Burgers met een verschillende culturele en religieuze achtergrond zullen hand in hand staan, weerbaar tegen het antisemitisme van toen, het racisme van vandaag en strijdbaar voor een solidaire en tolerante samenleving.
Datum: woensdag 9 november 2016, 19.30 uur
Locatie: Uilenburger Synagoge, Nieuwe Uilenburgerstraat 91, Amsterdam
Sprekers:
- Jerry K.L. Afriyie (Dichter)
- Janneke Stegeman (Theoloog des Vaderlands)
- Jaap Hamburger (Voorzitter Een Ander Joods Geluid)
Muziek:
- Duo Smit & Vlaar (Jiddische en andere liederen)
Organisator:
- Platform Stop Racisme en Uitsluiting (www.stopracisme.nu)
