Evenals voorgaande jaren organiseert het Platform Stop Racisme en Uitsluiting ook dit jaar weer een herdenking van de Kristallnacht van 9 november 1938, ter herinnering aan dit eerste van staatswege door de nazi’s georganiseerde pogrom tegen de Joden, dat de voorbode bleek van de Holocaust.
De eerste herdenking van het Platform (toen nog Nederland Bekent Kleur) vond plaats in 1992 naar aanleiding van een brandstichting in een asielzoekerscentrum in het Duitse Rostock. Die herdenking, en alle volgende sindsdien, hadden altijd een tweeledig karakter. Enerzijds was het een herdenking van wat er gebeurde op 9 november 1938, toen honderden Joden het leven verloren, grote aantallen arrestaties werden verricht en overal synagogen, winkels en bezittingen van Joden werden vernield. Anderzijds was het een waarschuwing tegen uitingen van racisme, waarvan er na Rostock helaas nog vele zijn gevolgd en niet alleen in Duitsland. Onlangs nog werd een opvangcentrum voor vluchtelingen uit Syrië in Woerden aangevallen door extreem-rechtse fanatiekelingen en zagen we televisiebeelden van verhitte raadsvergaderingen over toelaten van vluchtelingen in verschillende gemeenten. En dan hebben we het nog niet over aanhangers (waaronder PVV’ers) van de extreem-rechtse organisatie Pegida (uit Duitsland afkomstig) die hun eerste demonstraties uitgevoerd hebben waarbij neo-nazi’s uit het buitenland zijn binnengehaald. Racisme en discriminatie zijn al jaren aan de orde in Nederland.
De herdenkingen werden altijd breed gedeeld. Mensen uit alle geledingen van de maatschappij namen eraan deel. Ook hebben altijd leden uit de Joodse gemeenschap deelgenomen. Sprekers waren in voorgaande jaren onder meer bestuurders van de stad Amsterdam, mensen uit de Marokkaanse en Turkse gemeenschappen, en vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap. Enkele namen: Andrée van Es, Ed van Thijn, rabbijn Soetendorp, Hedy d’Ancona, Abdelkader Benali, Marjan Sax, Eduard Nazarsky (directeur Amnesty), Anne Ruth Wertheim.
In 2010 echter deed het Centraal Joods Overleg (CJO) de herdenking in de ban. Het CJO vond de herdenking ”te links”, en was ertegen dat ook critici van Israël eraan deelnamen en wilde bovendien een herdenking die uitsluitend gewijd was aan het herdenken van slachtoffers van de Holocaust. Sindsdien zijn er helaas twee herdenkingen in Amsterdam.
Het Platform heeft in voorgaande jaren altijd aandacht besteed aan opkomend racisme in de wereld (Duitsland, Oostenrijk, Griekenland), echter over Israël ging het niet. Gelet op de actualiteit is het nu onvermijdelijk ook het racisme in Israël ter sprake te brengen. Mede omdat het CJO nu zijn eigen herdenking heeft, wordt dit taboe dit jaar doorbroken.
Eén van de drie spreeksters is de Palestijnse Israeli, Haneen Zoabi, lid van de Knesset, het Israëlische parlement, die het onder meer zal hebben over de Israëlische discriminatie van Palestijnen.
Andere spreeksters – het zijn dit jaar allen vrouwen – zijn Anya Topolski, filosoof en universitair docent politieke filosofie aan de Radboud universiteit Nijmegen, en Markha Valenta, wetenschapper en eveneens docente aan de Radboud universiteit, maar dan op het gebied van religie en politiek. De muzikale intermezzo’s worden dit jaar verzorgd door het duo Smit&Vlaar.
De herdenking zal ook dit jaar worden gehouden bij het monument voor het Joodse Verzet, naast het Stadhuis van Amsterdam op de hoek van de Amstel en Zwanenburgwal, maar anders dan andere jaren gebeurt dat nu op zondagmiddag 8 november 2015 on 15.00 uur. (facebook-event)
NB. Haneen Zoabi zal op 9 november ook spreken over de wetgeving in Israël als legitimatie voor racisme. Deze avond wordt georganiseerd door PalestineLink en Gate48 en vindt plaats in CREA, Nieuwe Achtergracht 170, Amsterdam. (facebook-event)
Deze herdenking wordt financieel mogelijk gemaakt door Stichting Democratie en Media en het Actiefonds X–Y fonds.