Op 6 september organiseerde het Platform Stop Racisme i.s.m. het KMAA en financiële ondersteuning van Stichting Democratie en Media een debat in de Balie: De Staat van de Rechtsstaat. De opkomst was groot en divers; de zaal goed vol.
Voor meer foto’s klik hier.
Voor de video opnames hier en hier.
Het debat werd voorgezeten door Markha Valenta en achter de tafel hadden plaats Judith Swinkels (D66 TK-kandidaat-lid, rechter in Haarlem), Tineke Strik (GL Eerste Kamer-lid, universitair docent migratierecht, justitiewoordvoerder), Sharon Gesthuizen (SP TK-lid, asiel en migratie woordvoerder sinds 2006), Hugo Scherff (CU TK-kandidaat, historicus en aardrijkskunde leraar), Joost Taverne (VVD TK-lid, rechten achtergrond), Madeleine Van Toorenburg (CDA TK-lid en woordvoerder justitie) en Jeroen Recourt (PvdA TK-lid, vormalig rechter).
Verder was aanwezig Sabine de Jong (Defence for Children) die na de pauze zorgde voor een korte uiteenzetting over het voorstel voor een wortelingswet voor kinderen die meer dan 5 of 8 jaar in Nederland verblijven en wordt ondersteund door alle op het debat aanwezige partijen, behalve CDA en VVD.
In de introductie van Maartje Terpstra – vertegenwoordiger van het Platform en vreemdelingenadvocate -werd het doel van het debat goed scherp gesteld. De partijen zeggen de grondbeginselen van de rechtstaat te willen waarborgen, maar als we een nadere blik werpen op hun partijprogramma’s wordt dit nogal eens vergeten. Een voorbeeld is de VVD die haatzaaierij in salafistische moskeeën zegt te willen aanpakken en hiermee impliciet zeggen dat zij alleen het zijn die zich hieraan schuldig maken. En daarmee andere haatzaaiende groepen dus volledig buiten beschouwing laat.
Na de inleiding vond het debat plaats aan de hand van 6 stellingen over de volgende onderwerpen:
1. Dubbele nationaliteit en de gevolgen voor integratie
2. Dubbele nationaliteit en het onderscheid tussen expats en migranten
3. Vreemdelingendetentie
4. Wet minimumstraffen
5. Wet voor gewortelde kinderen zoals Mauro
6. Trouwen verplicht bij gezinshereniging/vorming
Er was brede overeenstemming bij de linkse partijen voor het standpunt van Tineke Strik van Groenlinks, die zei dat het verbod op een dubbele nationaliteit, wat het afgelopen kabinet voorstaat, symboolpolitiek is. Ze zei dat het juist belangrijk is om mensen met een dubbele nationaliteit in te sluiten in de samenleving. Het CDA benadrukte dat een dubbele nationaliteit vaak voor problemen zorgde, bijvoorbeeld in het geval van dienstplicht voor Turkse burgers.
Madeleine Van Toorenburg (CDA) ontkende aanvankelijk dat de voorstellen voor het afschaffen van de dubbele nationaliteit tot stand gekomen was onder druk van de PVV. Maar later in het debat zei de CDA-vertegenwoordiger wel dat de invoering van de wet op de minimumstraffen “moest van de PVV”. Die wet is er volgens haar alleen gekomen om een regering te kunnen vormen met de PVV en stelt helemaal niets voor omdat hij volledig is uitgekleed. Deze wet voor mininumstraffen werd verder door weinig partijen gesteund en er werd benadrukt dat de positie van rechters hiermee werd ondermijnd. De wet leek vooral gevoed door onderbuikgevoelens en niet onderbouwd te zijn; Nederland behoort tot de landen met de hoogste straffen in Europa, aldus voormalig rechter Jeroen Recourt. Vanuit het publiek werd de invloed van de media nog eens benadrukt op uitspraken van rechters.
Vrijwel alle partijen bepleitten een verbetering van de situatie van illegalen. De SP en CDA hebben een motie ingediend om alternatieven te zoeken voor vreemdelingendetentie. In tegenstelling tot Jeroen Recourt van de PvdA vond Joost Taverne van de VVD dat de detentie van vreemdelingen (ondermeer op bajesboten) momenteel niet in alle gevallen inhumaan is. Wel vond hij dat de vreemdelingendetentie korter moet.
Van de aanwezige partijen was alleen het CDA tegen een zogenoemd Kinderpardon voor kinderen die 5 tot 8 jaar in Nederland zijn. Vanuit de zaal werd er voor gepleit om direct na de verkiezingen deze zaak te regelen net zoals dat destijds gedaan is met het pardon voor de groep van 26000 vluchtelingen. Het CDA is bereid in algemene zin te kijken naar de positie van Kinderen in asielprocedures, n.a.v. de oproep die Defence for Childeren hiervoor deed, ook tijdens het debat in De Balie.
Jeroen Recourt (PvdA) stelde dat de plicht te moeten trouwen bij gezinsvorming/-hereniging een dubbele moraal tentoonstelde: aan de ene kant zijn we sterk tegen huwelijksdwang bij bijvoorbeeld ‘moslims’, aan de andere kant doen we hier zelf aan mee door het verplicht te stellen. Tineke Strik van Groenlinks benadrukte bovendien dat het de schijnhuwelijken alleen in de hand zou werken.